Eenzaam

Eenzaam, maar niet alleen.....
(Januari 2016)

Of zou het ook kunnen zijn: “Alleen, maar niet eenzaam…..” Laten we de begrippen uit de beroemde uitdrukking van koningin Wilhelmina (1880-1962) eens omdraaien. Want met alle, overigens terechte, huidige aandacht rondom het begrip “eenzaamheid” kun je haast niet anders dan vaststellen dat iedereen die een solitair bestaan verkiest wel eenzaam zou moeten zijn. Iets dat naar mijn mening nog maar zeer de vraag is. De gangbare definitie van eenzaamheid is dat het een moeilijk te omschrijven gevoel van onbehagen is dat veroorzaakt wordt door het gemis aan kwalitatief waardevolle sociale relaties. Maar wat zijn dat dan? Is dat die buurvrouw die een pannetje soep brengt bij de bejaarde weduwnaar? Of is het de gepensioneerde ingenieur die wekelijks bij zijn verlamde broer langsgaat voor een partijtje schaak op hoog niveau? Het kan allebei, het verschil zit hem juist in de behoefte.

Daarom is het goed om je ook eens te realiseren dat die behoefte aan contact niet vanzelfsprekend is. Natuurlijk is het heel verleidelijk om in te grijpen als je merkt dat iemand vervuilt en zichzelf verwaarloost. Niemand twijfelt aan je goede bedoelingen als je in zo’n geval de mouwen opstroopt en gewapend met een dweil en een emmer sop het pand binnenvalt. Maar wie geeft jou eigenlijk het recht om bij die ander eens - letterlijk in dit geval - flink huis te houden? Als die man of vrouw zich prettig en vertrouwd voelt in een omgeving die jij als puinhoop zou betitelen waar bemoei jij je dan mee? Zeker als die zelfverkozen leefwijze geen gevaar vormt voor de omgeving. Mag zo iemand misschien? Nee!, zeggen wij dan als participerende maatschappij. Als wij deze mensen niet dwingen om naar onze normen te leven dan is dat niet gezond en worden ze ziek. Ziek tot de dood erop volgt… Ja, Nou en?
 
Zo’n traject van goedbedoelde bemoeienis eindigt vaak met opname in een instelling. Daar krijgen ze dan weer voeding en verzorging naar onze maatstaven. Iedere dag worden ze “gezellig” aan tafel geschoven met een opgedrongen gezelschap waar ze zelf nooit voor gekozen zouden hebben. Nooit meer alleen. Nooit meer de rust en gelegenheid om gelukkig te zijn met alleen je gedachten en herinneringen als aangenaam gezelschap. Om met Jean Paul Sartre te spreken: “Als je je eenzaam voelt als je alleen bent, bevindt je je in slecht gezelschap.”